Trước khi chó trở thành hai trong số những loài vật nuôi phổ biến nhất của con người trên thế giới, chó đã đóng nhiều vai trò quan trọng trong cuộc sống của con người. Để hiểu được vai trò của chó trong những nền văn hóa khác nhau, trước tiên chúng ta phải biết được cội nguồn của loài động vật này.
Nguồn gốc của loài chó và những giống chó khác nhau
Tất cả những con chó đều chung một tổ tiên là một loài động vật có vú nhỏ giống như chồn. Chúng tồn tại khoảng 60 triệu năm về trước cùng với chó rừng, chó sói và cáo.
Còn loài chó như chúng ta thấy ngày nay được tiến hóa từ chó sói xám. Những nhà nghiên cứu vẫn chưa biết được thời điểm chính xác những “kẻ săn mồi hung ác” này bắt đầu đồng hành cùng con người và trở thành một trong những người bạn thân nhất của con người.
Từ sói xám, hơn 400 giống chó khác nhau đã được lai tạo bằng việc nhân giống để phục vụ những mục đích khác nhau của con người. Việc tiến hóa qua nhiều thế hệ sẽ giúp chó sống sót, hòa nhập vào những môi trường sống khác nhau của con người.
400 giống chó khác nhau được Câu lạc bộ Chó kiểng Hoa Kỳ phân loại thành tám nhóm gồm chó săn, chó nghiệp vụ, chó sục, chó chăn gia súc, chó thể thao, chó phi thể thao, đồ chơi và những giống chó còn lại.
Chó săn có chiếc mũi thính và nhạy bén. Mũi chó săn có khả năng phát hiện con mồi ở khoảng cách xa nên làm việc đi săn dễ dàng hơn rất nhiều. Ngoài sức chịu đựng phi thường, chúng còn rất thông minh và cảnh giác. Chó săn đã giúp con người rất nhiều việc như kéo xe trượt tuyết, bảo vệ tài sản và giải cứu người chết đuối.
Chó sục có nhiều loại từ lớn tới nhỏ. Chúng vô cùng mạnh mẽ và tràn đầy năng lượng. Chó sục được lai tạo để đi săn, bắt những loài động vật gây hại, bảo vệ tài sản và con người.
Tiềm lực kinh tế, không gian sống và lối sống của con người là những yếu tố quan trọng trong việc chuẩn bị nuôi chó. Sau hàng ngàn năm tiến hóa và thích nghi, chó đã phát triển nhiều đặc tính để hòa hợp trong cuộc sống với con người.
Bất kỳ giống chó nào cũng đều có lòng trung thành, sự nhiệt tình và tình yêu to lớn dành cho chủ nuôi của chúng.
Nhưng không phải nơi nào cũng coi trọng người bạn trung thành này. Ở một số khu vực trên thế giới, chó được xem như một loài động vật ô uế, chỉ biết gây hại hoặc được xem là một món đặc sản ở một số vùng châu Á.
Chó trong nền văn hóa phương Tây
Ở những nước phương Tây như Hoa Kỳ và Vương quốc Anh, chó là vật nuôi phổ biến trong các hộ gia đình.
Theo một cuộc khảo sát của những người nuôi thú cưng năm 2006, hơn 73% người Mỹ nuôi chó làm thú cưng. Nhiều năm sau đó, kết quả của một cuộc điều tra khác cho biết có 75,7 triệu con chó được nuôi làm thú cưng ở Hoa Kỳ.
Mặc dù ít hơn ở Hoa Kỳ nhưng số lượng chó cưng tại Vương quốc Anh vẫn lên tới 8,9 triệu con.
Nhiều người coi chó như một phần của gia đình. Trong những gia đình đầy ắp tình yêu thương, chó được đối xử như những đứa trẻ: được chiều chuộng bằng những loại thực phẩm bổ dưỡng, được nghịch những loại đồ chơi đắt tiền và được gửi tới những trung tâm huấn luyện chất lượng cao. Thậm chí con người cưng chó tới mức còn coi chúng như những đứa con của mình.
Ngành công nghiệp thú cưng ở nhiều nước phương Tây trị giá hàng triệu đô la. Trong những năm qua, những người nuôi chó tại đây ngày càng quan tâm tới việc cung cấp những loại thực phẩm, đồ chơi và dịch vụ tốt nhất cho thú cưng của mình.
Họ đã chỉ trích nặng nề những thương hiệu thức ăn cho thú cưng nổi tiếng vì sử dụng những thành phần không rõ ràng và chất lượng thức ăn không đảm bảo.
Thậm chí điều này còn làm một công ty nổi tiếng chuyên sản xuất những sản phẩm chăm sóc răng miệng cho chó có nguồn gốc từ thiên nhiên phải thay đổi công thức của sản phẩm sau khi kết quả của một nghiên cứu chứng minh rằng sản phẩm này chứa những chất độc hại làm tử vong chó.
Gen Y ở Hoa Kỳ (thế hệ những người sinh ra từ năm 1981 đến năm 2000) dành rất nhiều tình yêu cho thú cưng. Vì vậy, họ đã phải dành rất nhiều chi phí cho thú cưng, thậm chí khi mua nhà còn phải xem xét có hợp với thú cưng của mình không.
Nhiều người trẻ ngày nay cho biết họ thà nhận nuôi một con chó hoặc thú cưng hơn là chăm sóc con cái. Chăm sóc con cái đòi hỏi nhiều chi phí phát sinh, đồng thời quan điểm về gia đình ngày nay đã thay đổi là một trong những lý do khiến thế hệ trẻ ngày nay thích nuôi thú cưng hơn.
Chó trong tín ngưỡng Hồi giáo
Trong Hồi giáo, chó được coi là loài động vật mất vệ sinh, dơ bẩn và xấu xa. Người Hồi giáo không chạm vào chó và không coi chúng như thú cưng.
Nếu vô tình chạm phải chó, người Hồi giáo sẽ lập tức bị cho là có tội và phải làm mình trong sạch trở lại bằng nghi lễ rửa tay. Họ sẽ phải rửa tay 7 lần cùng với các hình thức đọc kinh vái lạy rất phức tạp.
Nhưng trước khi người Hồi giáo có quan niệm như vậy, những ghi chép trong lịch sử ví dụ như về cuộc đời của nhà tiên tri Muhammad cho thấy trước đây người Hồi giáo vẫn thường xuyên tiếp xúc với chó. Trước khi đạo Hồi xuất hiện, chó còn được khắc trên đá vào thời Iraq và Ai Cập cổ đại.
Trong khoảng thời gian một thiên niên kỷ (từ năm 700 tới năm 1700), chó đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của người Hồi giáo. Chó bảo vệ tài sản, đe dọa trộm cắp, giết chết cừu, dê và ăn rác trong thành phố.
Khoảng 200 năm trước, người dân ở nhiều thành phố nghiêm túc dọn sạch rác thải ở nơi họ sống vì tin rằng rác mang lại bệnh tật và cái chết.
Trong khi con người dọn rác, chó lại lục lọi và làm rác bừa bộn thêm. Vì vậy người ta nghĩ rằng chó thì đi với rác – chúng chỉ mang lại nguy hiểm và bệnh tật cho con người.
Chó ở khu vực Đông Á
Không giống như người Hồi giáo, người Trung Quốc không thấy chó ghê tởm. Khoảng năm 1700 trước Công nguyên, thịt chó là một trong những món ăn chủ yếu của người dân ở miền bắc Trung Quốc.
Vào khoảng thế kỷ thứ 6, những bộ lạc du mục ở miền bắc đã truyền bá tập tục ăn thịt chó vào miền nam Trung Quốc.
Thịt chó được coi là thức ăn và vật hiến tế cho các vị thần. Trên thực tế, chó cũng là một trong mười hai con giáp ở Trung Quốc.
Ngoài việc cung cấp thực phẩm, chó còn đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của người dân Trung Quốc cổ đại. Chó là trợ thủ đi săn, là bạn đồng hành và bảo vệ con người. Thông thường, chó còn được chôn cùng chủ để đồng hành với chủ ở thế giới bên kia.
Vào thế kỷ thứ 10, sự xuất hiện của Phật giáo đã dần dần thay đổi tập tục ăn thịt chó. Phật giáo quan niệm không sát sinh, đặc biệt là loài chó trung thành và tận tâm với con người. Họ tin rằng ăn thịt chó sẽ mang lại nghiệp xấu.
Trong lịch sử Trung Quốc, việc ăn thịt chó cũng trở thành một tuyên bố chính trị. Ở thời kỳ cai trị của người Mãn vào thế kỷ 17, họ tuyên bố hành vi ăn thịt chó là dã man và tuyệt đối nghiêm cấm thực hiện hành vi này.
Vì vậy, Trung Hoa Quốc dân Đảng sẽ nấu và ăn thịt chó trước mỗi cuộc họp như một hành động biểu tượng cho cuộc biểu tình chống lại người Mãn.
Ngày nay, việc ăn thịt chó không còn phổ biến như trước. Mặc dù thịt chó vẫn nằm trong thực đơn của 122 nhà hàng ở Bắc Kinh, nhưng vẫn có tới hơn 50 triệu con chó được đăng ký làm thú cưng ở Trung Quốc – và xu hướng này vẫn tiếp tục tăng 15% mỗi năm.
Tuy nhiên, việc ăn thịt chó đã ăn sâu vào tiềm thức của người Trung Quốc. Điều này được chứng minh qua câu nói: “Thiên thượng long nhục, địa thượng cẩu nhục.” (“thịt chó” và “thịt rồng” là hai loại thức ăn ngon nhất ở trên trời và dưới trần gian).
Có lẽ sẽ mất nhiều năm nữa ở người Trung Quốc mới có thể rũ bỏ quan niệm ăn thịt chó. Tuy nhiên ở khu vực Hồng Kông và Đài Loan thì không được ăn thịt chó.
Có thể bạn chưa biết nhưng trước thế kỷ 20, ở một số vùng của châu Mỹ, châu Phi, Châu Âu, Đức, Thụy Sĩ người ta cũng đã từng ăn thịt chó. Ở Philippine, thịt chó là món nhắm phổ biến khi uống rượu. Tuy nhiên quốc gia này cũng đã cấm ăn thịt chó từ năm 1998.
Nhật Bản là quốc gia thứ 5 trên thế giới có nhiều chó cưng nhất với hơn 12 triệu con. Ngành công nghiệp thú cưng ở Nhật Bản trị giá 10 tỷ đô la. Hachiko là chú chó nổi tiếng nhất trong lịch sử Nhật Bản.
Sự trung thành và mối quan hệ bền chặt của Hachiko với người chủ của mình – tiến sĩ Ueno là đại diện cho sự yêu thương của người dân Nhật Bản dành cho loài chó.
Trong khi Nhật Bản giảm tỷ lệ sinh thì ngành công nghiệp thú cưng của đất nước này càng phát triển mạnh hơn. Trong cơn khủng hoảng vì tỷ lệ sinh quá thấp, số lượng thú cưng (khoảng 22 triệu con) đã vượt qua số trẻ em (16,6 triệu người dưới 15 tuổi) ở Nhật Bản.
Chó và thú cưng ở Nhật Bản được chiều chuộng hơn cả trẻ em. Chó được nghỉ dưỡng tại những suối nước nóng, được đi trị liệu spa thường xuyên, được học yoga và thậm chí mặc đồ hàng hiệu như Chanel, Dior, Hermes và Gucci.
Trong khi đó ở nước láng giềng Hàn Quốc, dân số được chia làm hai phe là một bên buôn bán, tiêu thụ thịt chó và bên còn lại lên án những hành động trên và bảo vệ loài động vật này.
Ăn thịt chó cũng là một tập tục tồn tại hàng thế kỷ ở Hàn Quốc. Trong thời kỳ đầu, chó được nuôi trong trang trại để lấy thịt và số lượng của chúng còn nhiều hơn cả gia súc.
Hơn 2,5 triệu con chó được nuôi trong các trang trại Hàn Quốc mỗi năm, trong số đó có một triệu con bị giết và ăn thịt. Tuy nhiên, giới trẻ Hàn Quốc đang dần dần thay đổi quan niệm này.
Khi Hàn Quốc ngày càng giàu có vào những năm 1980 và nền văn hóa của đất nước này bị ảnh hưởng từ các nước phương Tây, giới trẻ Hàn Quốc bắt đầu phản đối việc buôn bán thịt chó và kêu gọi đóng cửa những trang trại nuôi chó trên toàn quốc.
Những trang trại nuôi chó đã giảm xuống một lượng đáng kể và các nhà máy giết mổ chó lớn nhất cả nước cũng bị đóng cửa.
Hiện nay, 70% người Hàn Quốc không đồng ý với việc ăn thịt chó vì nhiều lý do khác nhau. Khoảng 43% nói rằng chó là người bạn của con người, 24% cho rằng đó là hành vi vô nhân đạo và 11% còn lại cho rằng ăn thịt chó không hợp vệ sinh.
Khi những người trẻ Hàn Quốc không đồng tình với việc ăn thịt chó, họ quay sang nuôi chó như thú cưng. Tương tự như người Nhật, giới trẻ Hàn Quốc ngày càng có xu hướng nuôi thú cưng hơn là nuôi con.
Ngành công nghiệp thú cưng ở Hàn Quốc trị giá 2,4 tỷ đô la và ước tính tới năm 2027 quy mô sẽ tăng gấp đôi. Số người nuôi thú cưng đã tăng từ 18% vào năm 2012 tới 28% vào năm 2018.
So với các nước phương Tây, hầu hết nhiều nền văn hóa ở châu Á mới chỉ bắt đầu coi chó là người bạn đồng hành, là thành viên trong gia đình. Nhưng tương lai phía trước có vẻ rất hứa hẹn đối với những người bạn lắm lông đáng yêu này.
Kết luận
Văn hóa và tín ngưỡng ảnh hưởng đến cách con người nhận thức và tiếp cận nhiều thứ trên thế giới. Cần phải lên án cách đối xử vô nhân đạo đối với chó và các loài động vật khác, nhưng điều quan trọng là phải xem xét quan điểm tôn giáo và văn hóa trước khi phán xét quan điểm và lý tưởng của người khác. Có những thứ đúng ở nơi này nhưng lại sai ở nơi khác.
Bây giờ chó có thể chưa phải là vật nuôi thân thiết nhất của con người ở một số nơi trên thế giới, nhưng thế giới và con người vẫn không ngừng thay đổi. Trung Quốc và Hàn Quốc là bằng chứng cho thấy tư duy có thể thay đổi và các nền văn hóa có thể chỉnh sửa lại những quan niệm họ đặt ra trong quá khứ.
Điều tốt nhất mà những người nuôi chó có thể làm là đối xử thật tốt với thú cưng của mình, đồng thời làm tình nguyện, quyên góp, giúp đỡ cho các tổ chức cứu hộ động vật để thể hiện tình yêu vô bờ của mình đối với sinh vật đáng yêu này.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
Phòng khám thú y 24 24 Thi Thi
- Cơ sở 1: Số 62B, Đường Hòa Bình, P.5, Q.11, TP.HCM.
- Cơ sở 2: 651 Lạc Long Quân, P.10, Q. Tân Bình, TP.HCM.
- Cơ Sở 3: 96 Bạch Đằng , P.24 , Q. Bình Thạnh, TP. HCM
- Hotline: 0978899004
Discussion about this post